Upamiętnili ofiary mordu w Józefowie Dużym

Celebrowanie tej rocznicy połączone było ze Świętem Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, które zostało ustanowione dla ocalenia od zapomnienia i upamiętnienia zasług w walce z okupantami, jej patriotycznej postawy i okrutnych cierpień Polaków w czasie II wojny światowej. Na Lubelszczyźnie obchodzone było po raz pierwszy 12 lipca 2018 roku w gminie Serokomla.

Organizatorami uroczystości byli Wójt Gminy Serokomla Pan Piotr Chaber oraz Dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Serokomli Pani Justyna Gruba.

14 kwietnia 1940r w Józefowie Dużym doszło do pierwszej na tych ziemiach masowej akcji pacyfikacyjnej.

Akcja była odwetem za zamordowanie przez pospolitych bandytów rodziny niemieckiego kolonisty.

Mimo, iż mord nie miał charakteru politycznego, dowództwo niemieckie postanowiło zastosować na okolicznych mieszkańcach zasadę odpowiedzialności zbiorowej, obarczając winą wszystkich Polaków.

Zorganizowani w kilkuosobowe grupy żandarmi i gestapo zwozili i spędzali mieszkańców okolicznych wsi.

Późnym popołudniem na rozkaz jednego z oficerów puszczono wolno kobiety oraz dzieci do lat 14. Pozostałych ustawiono w kolumny po 10 osób.

Po zmroku Niemcy rozpoczęli trwającą do świtu egzekucję. Zamordowano ponad 200 osób, kilkudziesięciu udało się uciec. Zwłoki ofiar wrzucono do wcześniej wykopanego rowu, a zbiorową mogiłę i plac egzekucji w celu zatarcia śladów zabronowano końmi.

W 1956 r. ciała pomordowanych ekshumowano i przeniesiono na cmentarz parafialny w Serokomli, gdzie spoczywają w 16 mogiłach zbiorowych.

W  miejscu kaźni wzniesiono pomnik przedstawiający postać kobiety bolejącej, upamiętniający tragiczne wydarzenia.

Podczas uroczystości nastąpiło odsłonięcie i poświęcenie tablic z nazwiskami pomordowanych, ufundowanych z okazji 80 rocznicy tych tragicznych wydarzeń. Tablice powstały dzięki staraniom władz Gminy Serokomla, mieszkańców oraz rodzin pomordowanych. W staraniach tych zasłużył się również pan Ryszard Biesak - Regionalista i Redaktor Wieści z Małego Mazowsza.

Fundatorem tablic z okazji 80 rocznicy mordu w Józefowie Dużym był Urząd Gminy Serokomla, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie, Zarząd Powiatu Łukowskiego, Stowarzyszenie rozwoju wsi Józefów Duży, które zorganizowało zbiórkę  oraz mieszkańcy naszej gminy.

Aktu poświęcenia tablic pomordowanych 14 kwietnia 1940 roku dokonał ksiądz kanonik Henryk Domański – proboszcz parafii Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika w Serokomli.

Odsłonięcia tablic dokonali: Wójt Gminy Serokomla Pan Piotr Chaber, Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie Pan prof. Jacek Romanek, Wicestarosta powiatu łukowskiego Pan Janusz Kozioł, Przewodniczący Rady Gminy Serokomla Pan Janusz Kozarski, Prezes Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Józefów Duży Pani Agata Sokołowska, przedstawiciel rodzin pomordowanych  Pan Stanisław Boreczek.

Swoją obecnością zaszczycili nas: Senator Rzeczypospolitej Polskiej Pan Stanisław Gogacz, Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej – Pan Sławomir Skwarek, przedstawiciel Wojewody Lubelskiego oraz Marszałka Województwa Lubelskiego Radny Sejmiku Województwa Lubelskiego Pan Ryszard Szczygieł, Naczelnik Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w Lublinie Pan prof. Jacek Romanek, przedstawiciele dowódcy 19 Lubelskiej Brygady Zmechanizowanej Pan ppłk. Marek Krzemiński wraz z żołnierzami, Dyrektor Biblioteki Wojewódzkiej w Lublinie Pan Tadeusz Sławecki, Dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Lublinie Pan Artur Sępoch, Wicestarosta Powiatu Łukowskiego Pan Janusz Kozioł oraz przedstawiciele samorządów i organizacji z naszego regionu.

Dając świadectwo pamięci delegacje poszczególnych organizacji przy wtórze żołnierskiego werbla złożyły kwiaty pod pomnikiem pomordowanych.

Wójt Gminy Serokomla Pan Piotr Chaber zakończył swoje wystąpienie słowami, które oddają zobowiązanie nas współczesnych do kultywowania pamięci o ofiarach tego barbarzyńskiego mordu: „81 lat temu, nasza matka – ziemia najbliższa, utraciła wielu swoich wspaniałych synów. Szloch cierpień dzieci, wdów i narzeczonych nie umilkł tu do dziś. Ale naszej pamięci nie da się zasypać w dołach zapomnienia, bo przecież „Nie umiera ten, kto trwa w sercach i pamięci naszej”.