Podczas konferencji prasowej, Eugeniusz Mazur, prezes Społem PSS, przyznał, że kilka osób próbowało opracować historię tej spółdzielni, lecz dopiero emerytowany pilot, zajmujący się dziejami bialskiego lotnictwa, Jerzy Trudzik, zdołał przewertować olbrzymie archiwa. Właśnie na okrągły jubileusz spółdzielnia wydała jego książkę historyczną "Od PWS do Społem".

WIĘCEJ INFORMACJI Z BIAŁEJ ZNAJDZIESZ TUTAJ.

Wzlot w wytwórni samolotów

Korzenie bialskiej spółdzielni spożywców sięgają 1931 roku. Wówczas osoby zatrudnione w słynnej nie tylko w kraju Podlaskiej Wytwórni Samolotów w Białej Podlaskiej postanowiły utworzyć Spółdzielnię Pracowników PWS. Celem było kupno i sprzedaż artykułów spożywczych i galanteryjnych. I właśnie na początku czerwca 1931 r. rozpoczęła ona działalność handlową w małym sklepie przy ulicy Łomaskiej.

– Wtedy, przy rosnącej drożyźnie i problemach finansowych, zapanowała moda na spółdzielnie. Pracownicy PWS postanowili zorganizować się, by u producentów i rolników taniej kupować produkty spożywcze oraz sprzedawać je bez wielkiej marży swoim członkom, aby łatwiej się żyło – mówił Jerzy Trudzik o początkach bialskiej spółdzielni.

Opowiedział, jak wraz ze zniszczeniem PWS przez Niemców w czasie wojny, także spółdzielnia wstrzymała działalność. Od 1941 r. władze okupacyjne pozwoliły na wznowienie jej, ale pod zmienioną nazwą "Przyszłość". Po wojnie, od 1950 r., o dynamicznym rozwoju spółdzielni i pomnożeniu jej majątku decydował legendarny jej prezes Juliusz Krzyżanowski. Już w 1954 r. wybudowano piekarnię mechaniczną przy ul. Brzeskiej, a w 1963 r. oddano do użytku dom spółdzielczy na rogu Brzeskiej i Prostej, dotąd siedziby PSS i restauracji Stylowa. W grudniu 1982 r. po wielu wcześniejszych upaństwowieniach i zmianach nazw powołana została istniejąca do dziś Społem Powszechna Spółdzielnia Spożywców.

6 milionów na inwestycje

Eugeniusz Mazur, obecny jej prezes, powiedział nam, że po wojnie spółdzielnia dobrze się rozwijała.

– Człowiekiem, który wniósł wielki wkład w rozwój spółdzielni był prezes Juliusz Krzyżanowski, który przez 22 lata był prezesem. Także dużo zbudowano w latach osiemdziesiątych, gdy powstały: nowa piekarnia, Spółdzielczy Dom Handlowy Sawko i pawilony – przypomniał Eugeniusz Mazur.

Lechosław Wietraszuk, zastępca prezesa Społem PSS, podkreślił, że w ostatnich latach spółdzielnia nie zrezygnowała z inwestycji. Po dawnej piwiarni Arenda wykorzystano konstrukcję metalową na przebudowę obiektu za 1,8 mln zł i utworzenie dobrze działającego marketu. Prawie 2 mln zł kosztował zakup lokalu przy ul. Pileckiego, jego dostosowanie i modernizacja na potrzeby tworzonego sklepu. Podobnie sporo wydano na unowocześnienie zakładu piekarni i ciastkarni

– Łącznie na inwestycje wydaliśmy prawie 6 mln zł. Nowe sklepy są znaczącymi obiektami spółdzielczymi pod względem utargów i znajdują się w czołówce Społem – podsumował wiceprezes.

Bez tarczy przechodzą czas zarazy

Eugeniusz Mazur poinformował nas, że z powodu pandemii nikogo nie zwolniono w Społem, chociaż pojawiły się spore kłopoty kadrowe.

– Średnio każdego dnia 8-9 proc. zatrudnionych było na zwolnieniach, a prawie 50 osób miało Covid-19, w tym 2-3 przypadki były ciężkie. Prawie 40 tys. zł wydaliśmy w 2020 r. na maseczki, rękawiczki i płyny dezynfekcyjne – prezes wylicza koszty pandemiczne. Efektem czasów zarazy jest też przerwanie prób i występów przez znany w krajowej spółdzielczości istniejący od 67. lat chór Społem.

Prezes nie ukrywa rozczarowania, że znów uczciwi zostali stratni.

– Z tarcz antykryzysowych wielu przedsiębiorców dostało pieniądze, niestety, nasza spółdzielnia nie uzyskała ani złotówki! – z rozżaleniem mówi prezes.

Spółdzielnia nie kombinowała bowiem z czasowym unieruchomianiem jakieś działalności, by ograniczyć obroty, jak robili inni, którzy zyskali dotacje. Aż 116 dni w 2020 r. musiała być zamknięta restauracja Stylowa. Podobnie w obecnym roku salę restauracyjną zamknięto. Stylowa ma jednak zysk!

– Dziennie sprzedajemy na wynos ok. 80 obiadów – wyjaśnia Eugeniusz Mazur.

Nie dają się wyeliminować

Niemal na cud zakrawa przetrwanie spółdzielni w gąszczu zagranicznych marketów. Według prezesa, konkurencja jest "momentami szalona". Biała Podlaska jest nasycona sieciówkami, a ma jeszcze się pojawić kolejna sieć. W zakładzie fryzjerskim Eugeniusz Mazur osobiście usłyszał przechwałki mężczyzny przygotowującego lokale dla sieci franczyzobiorców, że ma przygotować 16 lub 17 takich sklepików, które muszą wyeliminować inne sklepy osiedlowe...

Chleb będzie pieczony słońcem

Spółdzielcy jednak się nie poddają. Przybywa sklepów, zysków i pracowników. Na nowym osiedlu Społem PSS planuje utworzyć kolejny większy market. Już zaczyna realizację projektu unijnego na wybudowanie instalacji fotowoltaicznej na piekarni i sklepie przy ul. Kolejowej. Wartość inwestycji to prawie 424 tys. zł, w tym wkład UE 188 tys. zł.

– W obu obiektach całość wytworzonego prądu zostanie wykorzystana na własne potrzeby. Oczywiście w przypadku piekarni, to wystarczy tylko na pokrycie części zużywanej energii. Chcemy zakończyć inwestycję w tym roku, aby skorzystać z dogodniejszego systemu rozliczeń – mówi wiceprezes.

Informacje Bialskie (575)